2014 чыл — Россияда культура чылы

Январьның 16-да Тыва культура төвүнге ТР-ниң культура сайыды Вячеслав Донгак баштаан удуртукчулар республиканың массалыг информация чепсектериниң ажылдакчылары-биле парлалга конференциязын эрттирген. Аңаа Тываның болгаш Россияның демнежилгезиниң 100 чылынга, Кызыл хоорайның тургустунганындан бээр 100 чылынга тураскааткан культурлуг хемчеглерниң дугайында улуг чугааны кылган. Парлалга конференциязынга Национал театрның, күрүне филармониязының, национал оркестрниң, үрер хөгжүм оркестриниң болгаш өске-даа культура албан черлериниң удуртукчулары, кожууннарның культура эргелелдериниң начальниктери киришкен.

Парлалга конференциязынга эге сөстү алгаш, сайыт юбилейлиг чылда кайгамчык улуг ажылдар манап турарын допчузу-биле тайылбырлаан. 2014 чылды Россияда культура чылы кылдыр чарлаан болганда ындыг болбас аргажок. Дыка хөй хемчеглер, программалар, төлевилелдер, чоннуң калбак киржилгези-биле эртер ажылдар планнаттынган, ол бүгүнүң акшаландырыышкыны бүзүрелдии-биле быжыглаттынган, ажылдакчыларының акша-шалыңы өскен дээрзин сайыт онзалап демдеглээн. 100 чылдың юбилейлеринге белеткел ажылдары 2011 чылда-ла эгелей берген турган. Ам ол төнчү чадазында келген.

Байырлалдар сентябрьның 6,7,8 хүннеринде эртер. Ол хүннерде республикага хөй аалчылар, кожа-хелбээ регионнарның төлээлери келир. Ынчангаш бүгү-ле чоргаарланып болур чүүлдеривисти оларга сонуургадып көргүзер ужурлуг бис. Азия төвү тураскаалды чаартып ажыдарының улуг байырлалынга, Арат шөлүнге, Национал театрга, «Хүреш» стадионунга хөй кижи киржикчилиг калбак хемчеглер эртер. Кожуун, суурларга база-ла ындыг. Көдээниң чурттакчылары республиканың культурлуг амыдыралында улуг өскерлиишкиннерни эскерип, боттары аңаа идепкейлиг киржир боор дээрзинге сайыт бүзүрелин илереткен.

Байырлалдың культурлуг хемчеглери март айда-ла эгелей бээр. Ырак-узактан келир коллективтерниң оюн-көргүзүглери улуг сонуургалды болдурары чугаажок: Москвадан Россияның академиктиг театры, Камгалал яамызының үрер хөгжүм оркестри, Красноярск филармониязы, оперета театры, Новосибирскиниң ат-сураглыг театры «Кызыл факел», Новокузнецк, Кемерово областарындан артистер келир.

Республиканың бүгү культура «одаглары» найысылалда улуг коллективтерден эгелээш, суурларда бичии клубтарга чедир бир-ле солун, тывынгыр хемчеглерни эрттирери-биле улуг белеткел кидин түлүк чоруп турар. Бо бүгүже Тываның Чазаа онза кичээнгейни угландырып, культураны деткип турары дээш сайыт өөрүп четтиргенин илереткен. Ылаңгыя улуг сценазының капитал септелгези чоруп турар Национал театрның, Улусчу чогаадылга төвүнүң септелгезинге чугула херек акшаландырыышкын үезинде чоруттунган дээрзин ол демдеглээн.